Utworzenie zbioru sztuki cerkiewnej w Łańcucie było podyktowane koniecznością ochrony bezcennych dóbr kultury, zagrożonych w wyniku wysiedleń ludności ukraińskiej z południowo-wschodniej Polski w latach 1945 i 1947. Wieloletnie, świadome niszczenie zabytków sztuki religijnej doprowadziło do zagłady około 330 z 650 cerkwi istniejących w tej części historycznej diecezji przemyskiej, która po II wojnie światowej znalazła się w granicach państwa polskiego. Skalę strat ograniczyła akcja zabezpieczania „niechcianych pamiątek historii”, prowadzona przez muzealników. Obejmowała ona głównie malarstwo, księgozbiory oraz rzemiosło artystyczne.

W te działania wpisało się powołanie w 1960 roku Wojewódzkiej Składnicy Zabytków Ruchomych w Łańcucie, przekształconej później w Dział Sztuki Cerkiewnej Muzeum Zamku w Łańcucie. Do składnicy systematycznie zwożono wyposażenie wielu pozbawionych opieki cerkwi.

Początkowo eksponaty przechowywano w prowizorycznych magazynach, później przeniesiono je do specjalnie zaadaptowanego skrzydła dawnej stajni cugowej. Obecnie kolekcja liczy ponad 1000 ikon (XV–XX w.), bogaty zbiór rzemiosła artystycznego oraz 300 woluminów starych druków cyrylickich. Jej ozdobą jest pieczołowicie odrestaurowany Apostoł z lwowskiej drukarni Fedorowa z 1574 roku. Jest to największa kolekcja ukraińskiej sztuki sakralnej w Polsce. Zbiory są objęte stałą opieką konserwatorską, wzbogacane poprzez zakupy muzealiów i udostępnione zwiedzającym. Część wyposażenia cerkiewnego, po latach, powróciła na swoje pierwotne miejsce i ponownie służy kultowi.